Jakimi zasadami kierować się tworząc teksty naukowe?
W artykule dzielę się sześcioma najważniejszymi wskazówkami, które pomogą Ci napisać skuteczny tekst naukowy. Opowiadam, jak wybrać odpowiedni rodzaj artykułu, jak zadbać o jego przejrzystą strukturę i zrozumiały styl, by przyciągnąć uwagę czytelnika. Zwracam także uwagę na pułapki językowe, które mogą wpływać na czytelność tekstu, oraz na to, jak stworzyć intrygujący tytuł i treściwy abstrakt. Dzięki tym wskazówkom Twoja praca może nie tylko łatwiej zyskać akceptację wydawnictw, ale także zyskać uznanie wśród czytelników jako wartościowy, klarowny i przyjemny w odbiorze artykuł.
Wstęp
Dzięki poprzednim artykułom na blogu zdobyłeś już wiedzę na temat procesu pisania i publikowania artykułów naukowych. Teraz warto przyjrzeć się bliżej temu, z czego taki artykuł powinien się składać. Artykuł naukowy wymaga bowiem nie tylko przedstawienia specjalistycznej wiedzy zdobytej w wyniku badań, ale także umiejętności klarownego przekazania informacji. Jednocześnie nie można zapominać, że musi on zachęcać czytelnika do lektury.
Oto sześć elementów, o których musisz pamiętać, pisząc swój artykuł naukowy. Jeśli uwzględnisz je w trakcie pracy, Twój tekst zyska na profesjonalizmie, co zwiększy Twoje szanse na jego późniejszą publikację.
Wybór kategorii tekstu
Pierwszym krokiem przy pisaniu artykułu naukowego jest określenie jego kategorii. To kluczowe, ponieważ kategoria wpływa bezpośrednio na treść, ton i strukturę pracy. Twój artykuł może więc:
- potwierdzać lub obalać określoną teorię („Przeprowadzone przeze mnie badania wskazują, że dana teoria jest prawdziwa”),
- opisywać procesy lub mechanizmy („Tak to właśnie działa”),
- wykazywać różnice lub podobieństwa między zjawiskami („To działa podobnie jak tamto”),
- przedstawiać nowe odkrycie („Odkryłem coś zupełnie nowego!”).
Określenie kategorii artykułu znacząco ułatwi jego pisanie. Pozwoli Ci to jasno określić, co chcesz przekazać odbiorcom, lepiej skupić się na pytaniu badawczym i najtrafniej przedstawić wyniki.
Obserwuj nasze przedsięwzięcia!
Zapisz się na listę mailingową i otrzymuj na bieżąco informacje o kolejnych inicjatywach!
Struktura tekstu
Jasna struktura tekstu to fundament dobrego artykułu naukowego. Jeden artykuł powinien odpowiadać na jedno konkretne pytanie badawcze, dlatego unikaj komplikacji poprzez wprowadzanie zbyt wielu zagadnień jednocześnie.
Najbardziej znaną strukturą tekstów naukowych jest AIMRaD (z ang. Abstract, Introduction, Methods, Results, and Discussion). Została ona zwizualizowana na rysunku poniżej.
Źródło: wykład dr hab. Piotra Siudy, prof. UKW „Pisanie artykułów naukowych. Jak rozpocząć swoją przygodę z nauką?”, dostępny pod adresem: https://www.youtube.com/watch?v=y2giBUBHf9s
Układ ten stosuje się w przypadku tekstów silnie ustrukturyzowanych. Natomiast w luźniejszej formie artykułu naukowego, takiej jak esej, struktura wygląda nieco inaczej:
- Wprowadzenie,
- Wyjaśnienie celu artykułu i głównych zagadnień,
- Rozważania właściwe,
- Zakończenie.
Bez względu na wybraną strukturę, kluczowe jest zachowanie logicznej spójności całego tekstu. Pracę należy pisać krok po kroku, płynnie przechodząc z jednego wątku do drugiego.
Styl pisania
Pisanie artykułu naukowego wymaga stosowania specjalistycznego języka i odpowiedniego doboru terminologii. Ważne jest jednak, aby zachować szacunek wobec czytelnika, przekazując wiedzę nie tylko merytorycznie, ale również w sposób przystępny. Dlatego:
- wyjaśniaj poszczególne zagadnienia krok po kroku, jasno i precyzyjnie, bez zbędnych komplikacji ani nadmiernych uproszczeń;
- unikaj zawiłych konstrukcji i niepotrzebnie trudnych słów;
- jeśli temat tego wymaga, odsyłaj do literatury, ale staraj się nie pozostawiać czytelnika bez odpowiedzi na podstawowe pytania.
Dąż do tego, aby czytelnik nie musiał wracać do poprzednich zdań, by zrozumieć ich sens. Pamiętaj także o recenzencie – na pewno nie chciałby czytać artykułu, w którym musi się domyślać, co autor miał na myśli.
Struktury typu „pół-english”
Wielu polskich autorów, którzy piszą artykuły naukowe po angielsku, wpada w pułapkę tzw. „pół-english”. Polega ona na stosowaniu w tekście gramatycznych struktur typowych dla języka polskiego, które często mają dodać formalności, lecz wpływają negatywnie na czytelność i mogą prowadzić do trudności w zrozumieniu tekstu. Do najczęstszych błędów należą:
- nadużywanie czasownika „be”, np. „The experiment was…”;
- częste powtarzanie zwrotów takich jak „These results show…”;
- nadmierne używanie zaimków it, this, that, there, co może powodować niejasności;
- nadmierna nominalizacja, czyli zamiana czasowników na rzeczowniki, np. „The main aim of this article is concentrating on…”.
Jeśli nie czujesz się pewnie w języku angielskim, poproś o pomoc osobę, która posługuje się nim swobodnie – na przykład znajomego wykładowcę, który ma doświadczenie w publikacji anglojęzycznych artykułów naukowych i dobrze zna specyfikę tego stylu.
Tytuł tekstu
Tytuł Twojego artykułu jest pierwszym elementem, na który zwróci uwagę czytelnik, dlatego warto zadbać, aby był dobrze przemyślany. Pamiętaj, aby:
- był możliwie krótki,
- precyzyjnie informował o treści artykułu,
- w miarę możliwości odnosił się do zastosowanej metodologii,
- był zrozumiały i unikał nadmiernie specjalistycznych terminów,
- przyciągał uwagę, zachęcając do lektury.
Odpowiednio sformułowany tytuł zwiększa szanse, że czytelnik zainteresuje się Twoim artykułem i zdecyduje się go przeczytać.
Abstrakt
Abstrakt jest skróconym podsumowaniem całego artykułu, umieszczonym na samym jego początku. Zazwyczaj, po jego przeczytaniu czytelnik podejmuje decyzję czy nadal ma ochotę zapoznać się z naszym tekstem, stąd ważne jest, aby był zwięźle napisany, a w swojej treści wyraźnie odzwierciedlał to, co ujęliśmy w artykule. Ponadto, możliwie jak najdokładniej powinien on informować czytelnika o poruszanych w tekście wątkach i prezentowanych wynikach.
Podsumowanie
Odpowiednia kategoria tekstu, logiczna struktura, odpowiedni styl, unikanie błędów językowych, atrakcyjny tytuł oraz zwięzły abstrakt – to sześć kluczowych elementów każdego dobrego artykułu naukowego. Pamiętaj o nich!
Pisanie artykułu naukowego wymaga dostosowania się do obowiązujących reguł, które omówiliśmy. Uwzględniając je w swoim tekście zwiększasz szansę na swój sukces – publikację artykułu. Dodatkowo dzięki nim, zbudujesz wśród czytelników wizerunek autora, który precyzyjnie oraz w interesujący sposób, potrafi prezentować swoje poglądy i wyniki badań naukowych.
Nie pozostaje zatem nic innego jak brać się za pisanie! Trzymam za Ciebie kciuki!
PS. Jeśli, dzięki naszym wskazówkom uda Ci się opublikować swój własny artykuł naukowy, koniecznie daj o tym znać 😊
Pełna treść szkolenia prof. Siudy, w którym opowiada o meandrach procesu tworzenia tekstów naukowych dostępna jest w serwisie >>Youtube<<.
Jeśli interesują Cię kolejne edycje programu Science-Up oraz inne inicjatywy wspierające rozwój naukowy i podnoszące kompetencje studentów i doktorantów, serdecznie zapraszamy do zapisu na naszą listę mailingową! Będziesz na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami, warsztatami i możliwością uczestnictwa w ciekawych projektach.
Nie przegap szansy, aby dołączyć do grona młodych i ambitnych naukowców!