Elementy procesu tworzenia i publikacji tekstu naukowego
Tworzenie tekstów naukowych może stanowić wyzwanie, zwłaszcza dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z publikowaniem i są początkującymi badaczami. W niniejszym artykule przedstawiam krok po kroku, jak wygląda proces powstawania artykułu naukowego – od przeglądu literatury, przez przeprowadzenie badań, aż po wybór odpowiedniego czasopisma i zgłoszenie pracy do publikacji. Szczególny nacisk położyłem na znaczenie dobrze zaplanowanej struktury artykułu oraz odpowiednie przygotowanie danych i ilustracji. Omówiłem również, jak ważne są recenzje wewnętrzne i korekta tekstu przed jego zgłoszeniem. Artykuł ma na celu ułatwienie początkującym badaczom zrozumienia złożoności tego procesu i dostarczenie praktycznych wskazówek, które mogą pomóc w osiągnięciu sukcesu w świecie nauki.
Na skróty
Wstęp
Pisanie artykułu naukowego to ważny krok w karierze każdego naukowca. Może wydawać się, że jest to proces niezwykle złożony i skomplikowany, zwłaszcza jeśli publikujemy taki artykuł po raz pierwszy. Mogą pojawić się wątpliwości od czego w ogóle trzeba zacząć, jakie są poszczególne etapy tworzenia takiego artykułu, a także w jaki sposób zgłosić gotowy artykuł do publikacji w czasopiśmie. Dlatego też, w poniższym tekście postaram się w sposób syntetyczny opisać jak wygląda typowy proces pisania artykułu naukowego. Dla uproszczenia został on sprowadzony do 12 mniej lub bardziej rozbudowanych punktów, których zrealizowanie należy traktować jako niezbędne do zrealizowania celu, jakim jest opublikowanie własnego artykułu naukowego.
Źródło: opracowano na podstawie wykładu dr hab. Piotra Siudy, prof. UKW „Pisanie artykułów naukowych. Jak rozpocząć swoją przygodę z nauką?”, dostępnego pod adresem: https://www.youtube.com/watch?v=y2giBUBHf9s
Zanim przejdę do omawiania powyższych punktów, warto jest się zastanowić nad tym dlaczego warto pisać i publikować własne artykuły naukowe. Niewątpliwie, poprzez artykuły możemy informować o przeprowadzonych przez nas badaniach i ich rezultatach, dodając tym samym własny wkład w rozważania na określony temat badawczy. Jest to zatem idealna okazja do rozwijania kariery i poszerzania własnego dorobku naukowego. Dodatkowo jednak, przy okazji recenzowania artykułu przez recenzenta, możemy liczyć na profesjonalną opinię naszej pracy od osoby, będącej ekspertami w danej dziedzinie.
Obserwuj nasze przedsięwzięcia!
Zapisz się na listę mailingową i otrzymuj na bieżąco informacje o kolejnych inicjatywach!
Przegląd literatury
Absolutną podstawę procesu pisania artykułu naukowego jest przegląd literatury. Pozwala on autorowi zrozumieć aktualny stan badań w danej dziedzinie oraz zidentyfikować luki, które mogą stanowić inspirację dla nowych badań. Dzięki temu można uniknąć powielania już istniejących prac i opracować oryginalne, wartościowe wnioski. Ponadto, przegląd literatury pomaga w odpowiednim ugruntowaniu pracy w kontekście teorii i wyników innych badaczy z Polski lub zagranicy.
Przeprowadzenie badań
Drugim ważnym krokiem jest przeprowadzenie badań (jakościowych lub ilościowych). To bowiem ich wyniki będą stanowiły podstawę merytoryczną oraz cel naszego artykułu naukowego. Badania pozwalają zweryfikować hipotezy i odpowiedzieć na pytania badawcze, co nadaje pracy naukowej wiarygodność i wartość merytoryczną. Dzięki badaniom dostarczone zostaną oryginalne dane i wyniki, które pozwolą sformułować nowe wnioski. Bez przeprowadzonych badań, artykuł opierałby się jedynie na spekulacjach, co obniżałoby jego naukową wartość.
Wybór czasopisma
Kolejnym krokiem powinien być wybór odpowiedniego czasopisma naukowego. Istotne jest m.in. aby czasopismo publikowało artykuły zgodne tematycznie z obszarem badań, jakie przeprowadziliśmy. Wybór czasopisma znajduje się na tak wczesnym etapie w związku z tym, że wiele czasopism ma bardzo specyficzne i konkretne wymagania, którym należy sprostać. Dlatego też, optymalne będzie pisanie artykułu już według tych znanywch wcześniej zasad, aby oszczędzić czas na ewentualne poprawki edytorskie.
Porządkowanie danych, układanie historii, przygotowanie ilustracji
Zanim jednak dojdzie się do pisania artykułu, należy przejść przez etap, który można zdefiniować jako etap wstępny. Składa się na niego m.in. konieczność uporządkowania danych, które otrzymaliśmy w toku badań, aby podjąć decyzję, które z nich chcemy zawrzeć w naszej pracy. Następnie należy zastanowić się nad kolejnością wątków, które chcemy poruszyć w tekście artykułu, aby stanowił on logiczną i spójną całość. W tym miejscu warto jest również wybrać ilustracje, które chcemy, aby znalazły się w artykule. W zależności od jego tematyki, mogą być to różnego rodzaju schematy, tabele, wykresy czy mapy. Ich rolą jest łatwiejsze zobrazowanie omawianego zagadnienia.
Pisanie tekstu
Mając tak dobrze zaplanowany plan artykułu, można zabierać się do pracy i ropocząć pisanie właściwego tekstu. Pisząc artykuł należy zwrócić uwagę na wiele aspektów, jednak jednym z najważniejszych jest to, aby miał on odpowiedni styl. Oczywiście tekst musi mieć charakter naukowy, co nie jest jednak równoznaczne z tym, aby był on trudny do zrozumienia i skomplikowany dla czytelnika. Ważne jest pisemen umówienie poruszonych zagadnień, aby nie zostawiać niczego domysłom czytelnika. Można to skwitować jedną krótką radą: „Postaraj się pisać tak, by czytelnik nigdy nie musiał wracać do raz przeczytanego zdania, aby je zrozumieć”.
Konwertowanie bibliografii, abstrakt, ostateczny tytuł
Pisanie tekstu artykułu jest procesem czasochłonnym, ponieważ to poprzez tekst ma on przekać naukowemu światu to co udało się zbadać jego autorowi. Warto zwrócić uwagę również na inne mniejsze elementy artykułu, które także mają wpływ na opinię recenzenta czy jego późniejszą cytowalność. Konieczne jest umieszczenie na końcu pracy bibliografii, czyli listy źródeł, które zostały wykorzystane w trakcie pisania artykułu. Do jej sporządzenia warto wykorzystać jeden z dostępnych menedżerów bibliografii: Citavi, Mendeley, Zotero. Ważne jest także opracowanie dobrego abstraktu, który znajduje się na początku artykułu, aby zaledwie w kilku zdaniach odzwierciedlił to, co znajdzie się w zasadniczej części artykułu. Jako pierwszy, przed oczami czytelnika znajduje się oczywiście tytuł. Z jednej strony nie powienien on być za długi, ale z drugiej powinien zachęcąc do przeczytania artykułu oraz dokładnie informować o poruszanej w nim tematyce.
„Wewnętrzne recenzje”, edycja i korekta na własną rękę
Kiedy sama treść artykułu jest już gotowa czas na autorską recenzję oraz korektę. Chodzi o to, aby został on przeczytany przez kilka osób np. przez promotora pracy dyplomowej lub przez innych zaprzyjaźnionych naukowców z danej dziedziny. Dzięki spojrzeniu z zewnątrz, uda im się dojrzeć błędy czy nieścisłości, które mogą być niewidoczne z perspektywy autora. Dobrze jest je dostrzec i móc je poprawić, jeszcze przez recenzją w procesie publikacji. Dodatkowo warto jest dokonać wstępnej korekty tekstu, aby sprawdzić poprawność językową oraz interpunkcyjną. Można do tego wykorzystać specjalistyczne narzędzia online lub skorzystać z usług profesjonalnego korektora.
Zgłoszenie artykułu do publikacji
Kiedy tekst jest już sprawdzony i wprowadzono w nim konieczne poprawki, artykuł można przesłać do wybranego na początku czasopisma. Oczywiście, zgodnie z ustalonym przez czasopismo sposób. Najczęściej jest to wewnętrzny system czasopismy.. O tym jak dokładnie przebiega proces publikowania artykułu i o tym jakie trudności można napotkać w jego trakcie, omówimy w następnym, osobnym wpisie na blogu dotyczącym recenzji naukowej.
Podsumowanie
Pisanie artykułu naukowego to proces wieloetapowy, wymagający staranności i systematyczności. Każdy z opisanych kroków – od przeglądu literatury, przez przeprowadzenie badań, aż po wybór odpowiedniego czasopisma i zgłoszenie artykułu do publikacji – pełni kluczową rolę w osiągnięciu sukcesu w świecie nauki. Świadomość tych etapów i ich właściwe wdrożenie pozwala nie tylko na skuteczne publikowanie własnych badań, ale także na rozwój naukowy i zdobywanie uznania w danej dziedzinie. Ostatecznie, dobrze napisany artykuł naukowy to nie tylko dokumentacja osiągnięć badawczych, lecz także istotny wkład w rozwój wiedzy, który inspiruje kolejnych badaczy.
W kolejnych artykułach bardziej szczegółowo przejdziemy przez poszczególne etapy tworzenia tekstów naukowych. Kolejny wpis na blogu poświęcony zostanie stricte aspektom związanym ze strukturą i treścią artykułu naukowego. Wspomniane zostaną m.in. zagadnienia związane z wyborem tytułu artykułu, zawartością abstraktu czy konkretnymi trudnościami wynikającymi z pisania tekstu w języku angielskim.
Pełna treść szkolenia prof. Siudy, w którym opowiada o meandrach procesu tworzenia tekstów naukowych dostępna jest w serwisie >>Youtube<<.
Jeśli interesują Cię kolejne edycje programu Science-Up oraz inne inicjatywy wspierające rozwój naukowy i podnoszące kompetencje studentów i doktorantów, serdecznie zapraszamy do zapisu na naszą listę mailingową! Będziesz na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami, warsztatami i możliwością uczestnictwa w ciekawych projektach.
Nie przegap szansy, aby dołączyć do grona młodych i ambitnych naukowców!