Jakimi zasadami kierować się tworząc teksty naukowe?
W niniejszym wpisie zwracam uwagę na istotność wyboru odpowiedniego czasopisma naukowego. Będzie on wpływał na widoczność pracy oraz jej potencjalne cytowanie. Krótko charakteryzuję także główne formy publikacji, tj. artykuł w czasopiśmie, który jest krótszy i bardziej widoczny, oraz rozdział w monografii, który ma zazwyczaj mniejszy zasięg.
W poradniku opisany został również system punktacji czasopism naukowych w Polsce. Z perspektywy młodego badacza należy pamiętać, że nie powinny być one jedynym kryterium przy wyborze czasopisma. Zachęcam do skoncentrowania się na jakości badań oraz odpowiednim doborem czasopisma do tematyki pracy.
Wstęp
Jak już dobrze wiesz, napisanie pierwszego artykułu naukowego to kluczowy krok na drodze do przyszłej kariery w świecie naukowym. W poprzednich wpisach na blogu przybliżyliśmy jak wygląda proces pisania oraz publikacji tekstu naukowego, a także określiliśmy jego najważniejsze elementy.
W procesie tworzenia artykułu naukowego, warto jest zwrócić uwagę na to gdzie publikować oraz jakimi kryteriami kierować się w doborze czasopisma naukowego. Wybór ten jest znaczący pod kątem uwzględnienia specyficznych wymagań edytorskich (o których pisaliśmy wcześniej), ale przede wszystkim może silnie wpłynąć na widoczność Twojej pracy w środowisku naukowym oraz zwiększy (lub nie) szansę na pierwsze cytowanie.
Artykuł w czasopiśmie czy rozdział w monografii – co wybrać?
Decydując się na publikację artykułu naukowego, możemy rozważyć trzy formy jego wydania:
- artykuł w czasopiśmie naukowym,
- rozdział w monografii książkowej,
- recenzowane materiały z konferencji międzynarodowych.
W niniejszym wpisie celowo pominiemy trzecią formę publikacji, koncentrując się na dwóch pierwszych (ze względu na ich powszechność). Z powyższymi formami zapewne miałeś/-aś już styczność, na przykład podczas pisania prac dyplomowych. Warto więc wskazać różnice między artykułem w czasopiśmie a rozdziałem w monografii, aby następnie przejść do tematu ich punktacji.
Artykuł w czasopiśmie jest zazwyczaj krótszy i bardziej zwięzły, publikowany w regularnie wydawanym periodyku naukowym. Czasopisma charakteryzują się zdecydowanie większą widocznością i są często szerzej cytowane. Wadą tej formy publikacji jest zazwyczaj bardziej rygorystyczny proces recenzji.
Z kolei artykuł w monografii stanowi jeden z rozdziałów książki naukowej. Monografie cechują się interdyscyplinarnym podejściem do określonego tematu, jednak mają mniejszy zasięg i cytowalność, ponieważ często publikowane są przez małe wydawnictwa, związane z uczelniami lub instytucjami kultury.
Te różnice mają bezpośrednie przełożenie na punktację tych publikacji.
Obserwuj nasze przedsięwzięcia!
Zapisz się na listę mailingową i otrzymuj na bieżąco informacje o kolejnych inicjatywach!
Ministerialne wykazy publikacji naukowych
Na pewno nie raz słyszeliście od swoich wykładowców o „magicznych” punktach za publikację artykułów naukowych. Mówiąc krótko, jednym z ich ważniejszych zadań jest ocena dorobku naukowego zarówno poszczególnych pracowników (doktorantów), jak i całych uczelni (lub ich mniejszych jednostek organizacyjnych). W Polsce o dokładnej punktacji artykułów decyduje minister właściwy ds. nauki i szkolnictwa wyższego. Obecnie najważniejszymi dokumentami są:
- Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 lutego 2019 r. (Dz.U. 2022 poz. 661) w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej (>>link<<);
- Komunikaty w sprawie wykazu czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych bieżąca lista komunikatów: >>link<<);
- Komunikaty w sprawie wykazu wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe (bieżąca lista komunikatów: >>link<<).
Podajemy akt prawny oraz strony informacyjne, abyście mieli świadomość, skąd wynika punktacja poszczególnych czasopism i wydawnictw. Warto do nich zajrzeć w przypadku jakichkolwiek wątpliwości. Przydzielanie punktów za artykuł może być bowiem skomplikowane, zwłaszcza gdy jesteśmy współautorami publikacji.
Uwaga! Przy czytaniu komunikatów warto zwrócić uwagę na to, że w przypadku komunikatu dotyczącego czasopism liczba punktów za artykuł w danym czasopiśmie jest dokładnie taka, jak w opublikowanej tabeli. Natomiast komunikat o monografiach określa punkty za wydanie samodzielnej monografii. Aby poznać liczbę punktów za pojedynczy rozdział, należy zajrzeć do rozporządzenia.
Punktoza.pl – pomocnik w świecie punktacji
To wszystko wydaje Ci się skomplikowane? Spokojnie! Wystarczy, że wejdziesz na stronę Punktoza.pl. Jest to bezpłatne i praktyczne narzędzie do wyszukiwania czasopism naukowych oraz wydawnictw zajmujących się publikowaniem monografii. Dzięki niemu w szybki sposób możesz sprawdzić, ile punktów można uzyskać w przypadku, gdy Twój artykuł pojawi się w danym czasopiśmie. Warto wiedzieć, że za pojedynczy artykuł możesz otrzymać 20, 40, 70, 100, 140 albo 200 pkt. W przypadku rozdziałów w monografiach naukowych możesz liczyć na 50 lub 20 pkt.
Źródło: punktoza.pl [dostęp: 30.09.2024 r.]
Będąc młodym badaczem, warto zastanowić się, czy sugerowanie się punktami w czasopismach naukowych jest właściwą strategią. Z jednej strony, system punktacji jest stosowany do oceny dorobku naukowego. Publikacje w czasopismach o wysokiej punktacji mogą zwiększyć widoczność naszych badań i przyczynić się do budowania reputacji w danej dziedzinie.
Z drugiej strony, nadmierne skupienie na punktach może oddalać od celu jakim jest opublikowanie pierwszego artykułu. Na początku, ważniejsze od samej punktacji jest to, aby publikować w miejscach, które odpowiadają tematyce naszych badań i w których mamy rzeczywistą szansę na akceptację tekstu. Niekiedy lepszym wyborem może być opublikowanie artykułu w mniej punktowanym, ale przyjaznym debiutom naukowym czasopiśmie.
Warto zatem podejść do punktacji jako do jednego z wielu czynników wpływających na nasze decyzje publikacyjne, a nie jako do jedynego kryterium. Kluczowe jest, aby skupiać się na jakości badań oraz na tym, jak nasze prace przyczyniają się do rozwoju danej dziedziny, a nie tylko na zdobywaniu punktów.
Inne wskaźniki „prestiżu” czasopisma
Czy decydując się na publikację w danym czasopiśmie, należy brać pod uwagę jedynie liczbę punktów, które otrzymamy? Oczywiście, że nie! Jest to aspekt, który warto uwzględnić, ale nie jest to jedyny czynnik. Profesor Piotr Siuda zaleca, aby przy wyborze czasopisma zadać sobie pięć poniższych pytań:
1. Czy czasopismo publikuje prace podobne do mojej?
Należy sprawdzić, czy wybrane przez Ciebie czasopismo regularnie publikuje badania z obszaru tematycznego, którym się zajmujesz. Można to zrobić, przeglądając spisy treści wcześniejszych wydań
2. Czy według wskaźników jest to czasopismo prestiżowe?
Oprócz ministerialnych punktów istnieją specjalne wskaźniki, które pozwalają określić renomę czasopisma. Dwa najważniejsze to Impact Factor (IF) i CiteScore (CS). Pochodzą one z dwóch odrębnych baz czasopism i analizują liczbę cytowań w oparciu o 2-letni oraz 3-letni okres. Im wyższe wskaźniki, tym częściej czasopismo jest cytowane, co czyni je bardziej prestiżowym.
3. Czy artykuł zostanie opublikowany w miarę szybko?
Warto rozeznać się, jak szybko dane czasopismo publikuje artykuły od momentu ich przesłania. Niektóre czasopisma mają długie kolejki oczekujących na publikację, co może oznaczać wielomiesięczne oczekiwanie.
4. Czy za możliwość publikacji trzeba płacić?
Sprawdź, czy publikacja w wybranym czasopiśmie wiąże się z opłatami, a jeśli tak, to czy masz fundusze na ich pokrycie. Niektóre czasopisma, zwłaszcza te działające w modelu Open Access, wymagają wniesienia takiej opłaty. Korzyścią z tego modelu jest jednak zapewnienie szerokiej widoczności Twojej pracy, co może zwiększyć jej cytowalność.
5. Czy redakcja i edytorzy są pomocni i kontaktowi?
To ważny aspekt, który warto skonsultować w swoim środowisku. Dowiedz się, czy edytorzy danego czasopisma szybko odpowiadają na przesłane pytania i czy są gotowi pomóc w przypadku trudności. Komfort publikacji artykułu ma znaczenie, im mniej stresu związane z publikacją, tym lepiej.
Podsumowanie
Odpowiedni dobór czasopisma, w którym chcesz opublikować swój artykuł to pierwszy klucz do sukcesu. Pamiętaj, aby wybrać czasopismo, które nie tylko da Ci odpowiednią ilość punktów, ale także umożliwi publikację na warunkach najbardziej odpowiadającym Twoim potrzebom. Mamy nadzieję, że do perfekcji opanujesz obsługę strony Punktoza.pl, a Twoje artykuły będą pojawiać się w magazynach z jak najwyższymi wskaźnikami. Powodzenia! 😊
Pełna treść szkolenia prof. Siudy, w którym opowiada o meandrach procesu tworzenia tekstów naukowych dostępna jest w serwisie >>Youtube<<.
Jeśli interesują Cię kolejne edycje programu Science-Up oraz inne inicjatywy wspierające rozwój naukowy i podnoszące kompetencje studentów i doktorantów, serdecznie zapraszamy do zapisu na naszą listę mailingową! Będziesz na bieżąco z najnowszymi wydarzeniami, warsztatami i możliwością uczestnictwa w ciekawych projektach.
Nie przegap szansy, aby dołączyć do grona młodych i ambitnych naukowców!